Tout le monde pour ma patrie: Rubens and the World

Man van de wereld

De visuele ideeën van Peter Paul Rubens verspreidden zich zowel tijdens als na zijn leven verbazingwekkend ver van zijn huis in Antwerpen. In de zeventiende eeuw bereikten zijn schilderijen bestemmingen in heel Europa. Handelaars verscheepten geschilderde kopieën en enorme hoeveelheden gravures naar zijn ontwerpen zelfs nog verder weg, naar Cuzco, Isfahan, Jingdezhen en vele andere plaatsen. 

Rubens zag zichzelf als een man van de wereld, zoals hij schreef in een brief aan een vriend in 1625: “Ik beschouw heel de wereld als mijn vaderland, en ik geloof ook dat ik overal zeer welkom zou zijn.” De wereld kwam ook naar Rubens toe: hij beeldde modellen van Afrikaanse afkomst af in zijn hoofdstudies en voltooide composities, toonde Aziatische kostuums en kleding in zijn tekeningen en schilderijen en had een grote belangstelling voor Indiase architectuur en beeldhouwkunst. Een indrukwekkend deel van de wereld passeerde ook door Antwerpen, zowel mensen als objecten, en Rubens merkte het op. 

Onderbelicht

Zijn duizelingwekkende productie was de aanleiding voor een enorme hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek, dat vaak probeerde originele werken van Rubens’ hand en/of atelier te identificeren, en van daaruit ‘kopieën’ op te sporen. Het Corpus Rubenianum Ludwig Burchard (CRLB), dat bijna voltooid is, bood een paradigma voor deze aanpak. Op het gebied van de vroegmoderne kunst in bredere zin is er recent aandacht besteed aan de manier waarop de canonieke reuzen uit die periode – wanneer ze terzijde worden geschoven – onderbelichte historische actoren en objecten in een ander licht kunnen stellen. Talrijke tentoonstellingen en thematische publicaties hebben zich de afgelopen decennia gericht op de snijpunten tussen de kunst uit de Lage Landen en specifieke andere regio's. 

Nu het CRLB voltooiing nadert en het Rubenshuis de handen in elkaar slaat met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) voor een Global Rubens tentoonstelling in 2027, is de tijd rijp om een ​​groep onderzoekers bijeen te brengen wier studiegebied aan de kunst en/of carrière van Rubens raakt en die dit methodologisch vanuit diverse en innovatieve manieren benaderen. Voor het congres Tout le monde pour ma patrie: Rubens and the World brengt het Rubenshuis, in samenwerking met het KMSKA, onderzoekers samen die Rubens op een mondiaal podium plaatsen: Rubens als artistieke persoonlijkheid en bron van beelden en ideeën, maar ook in de zijlijn of als achtergrondpersonage in verhalen die over andere zaken gaan of zich elders afspelen. 

Rubens uit het middelpunt

In reikwijdte streeft dit congres naar diversiteit, wat betreft het type van de bestudeerde objecten, de bronnen, de methodologieën en schrijfstijlen, en zelfs de mate waarin Rubens zelf en zijn oeuvre een rol spelen in een bepaald aspect van het onderzoeksproject. Bijdragen dienen bronnenmateriaal te onderzoeken uit de hele wereld dat op de een of andere manier raakt aan het oeuvre van Rubens. De hoop is dat dit congres – dat een breed scala aan materialen, methodes en perspectieven samenbrengt – een bijdrage zal leveren aan het discours over de vroegmoderne (mondiale) wereld, zij het met een aanhoudende thematische focus op het snijvlak met de carrière en het oeuvre van één kunstenaar. 

Methodologisch gezien hebben we één doel voor ogen: het veld van de Rubensstudie openbreken en uitzoeken welke nieuwe inzichten over de kunst van Rubens verkregen worden wanneer onderzoekers een zo centrale figuur als Rubens uit het middelpunt halen. Empirisch gezien kan de studie van artistieke culturen ver verwijderd van Rubens maar met een connectie met zijn oeuvre, de Rubensstudie nieuw leven inblazen door nieuw en relevant materiaal naar voren te brengen. 

Maandag 5 mei 2025

• 8:30 uur - Registration and coffee  
• 9:00 uur - Welcome: Bert Watteeuw  
• 9:05 uur - Opening Remarks, Abigail D. Newman  

SESSION I: Africans in Ink: Archives and Prints  

• 9:25 uur - Introduction by session chair: Elmer Kolfin  
• 9:40 uur - Amelia Oliveira, People of African Descent in Early Modern Antwerp  
• 10:05 uur - Arianna Ray, Inked Africans: Rubens, Race, and the Afro-Diasporic Communities of Antwerp and Amsterdam  
• 10:30 uur - Discussion  

10:45 uur - Coffee break  

SESSION II: The World of Antiquity 

• 11:30 uur - Introduction by session chair: Elizabeth McGrath   
• 11:45 uur - Giovanni Pacini, Through Rubens’s Library: Barbarica Philosophia and its figurative output 
• 12:10 uur - Yael Rice, The Rubens Vase: Hardstone between the Mughal Court and Europe  
• 12:35 uur - Discussion  

12:50 uur - Lunch (Kolveniershof)

SESSION III: African Antiquities  

• 14:00 uur - Introduction by session chair: Alexander Marr  
• 14:15 uur - Adam Sammut, Death on the Nile: Locating Rubens’s Hippopotamus and Crocodile Hunt in early modern Egypt  
• 14:40 uur - Braden Lee Scott, Roman Aqueducts behind an African Prince: Rubens, the Hafsid Dynasty, and the Infrastructures of Empire   
• 15:05 uur - Christopher D.M. Atkins and Anna C. Knaap, Rubens and African Kings: An Exhibition in Development  
• 15:30 uur - Discussion  

15:45 uur - Coffee break

• 16:30 uur - Introduction: Abigail D. Newman  
• 16:35 uur - Keynote: Aaron Hyman, Rubens’s Global Inattentiveness  

Dinsdag 6 mei

SESSION IV: Global Channels 

• 9:00 uur - Introduction by session chair: Barbara Uppenkamp  
• 9:15 uur - Raffaella Morselli, The Itinerarii rerumque Romanorum libri tres by Franciscus Schottus: A Remapping of Rubens’s Artistic Geography in Italy
• 9:40 uur - Michiko Fukaya, Disguising as Chinese: The Knowledge of the Jesuit Activity in Asia among Seventeenth-Century Antwerp Artists 
• 10:05 uur - Stephanie Porras, Before Rubens: The Global Model of Maerten de Vos 
• 10:30 uur - Discussion 

10:45 uur - Coffee break

SESSION V: The World’s Matters  

• 11:30 uur - Introduction by session chair: Anne Woollett 
• 11:45 uur - Ana Howie, Global Matter and Materiality in Rubens’s Genoese Portraiture  
• 12:05 uur - Bert Watteeuw, “Twee vercochte globussen” & “eenen Olifants tant”: Circumnavigating a House 
• 12:30 uur - Discussion 

12:45 uur - Lunch Break (belangrijk: voorzie je eigen lunch)

SESSION VI: Rubens’s Resonances 

• 14:00 uur - Introduction by session chair: Nils Büttner
• 14:15 uur - Axel Länger, Rubens Transformed and Revisited: Shah Sulaymanʼs Persian Court Painters Aliquli Jabadar and Muhammad Zaman and What They Made of Rubens
• 14:40 uur - Charlotta Krispinsson, Elias Fiigenschough – the Norwegian Painter who only Copied Prints after Rubens  
• 15:05 uur - Corina Kleinert, Expanding Artistic Horizons and Colonial Connoisseurship: Rubens’s Landscapes in 18th-Century Imperial Britain  
• 15:30 uur - Discussion  

15:45 uur - Coffee break

• 16:30 uur - Introduction: Bert Watteeuw  
• 16:35 uur - Keynote: Christine Göttler, “World” in Early Seventeenth-Century Antwerp: Rubens and Ximenes  
• 17:35 uur - Closing Remarks: Stephanie Schrader and Tine Meganck 

Wanneer

Maandag 5 mei 2025 van 8:30 tot 17:00 uur & dinsdag 6 mei 2025 van 9:00 tot 18:00 uur

Prijs

Belangrijk

• De voertaal van het congres is Engels.
• Op 5 mei is de lunch inbegrepen. Op 6 mei voorzie je eigen lunch.
• De sessies van het congres vinden plaats in de Burchardzaal van het Kolveniershof (ingang via Hopland 13). Let op: deze zaal is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers en bezoekers die minder mobiel zijn. Heb je een mobiele beperking en wil je toch graag deelnemen aan het congres? Stuur een mail naar evenementen.rubenshuis@antwerpen.be.