Het ‘de Ganay manuscript’ is één van de vier selectieve kopieën van het theoretisch notitieboek van Peter Paul Rubens. Dit notitieboek onthult Rubens’ visie en theoretische beschouwingen over de proporties van het menselijk lichaam, symmetrie, perspectief, anatomie en architectuur. Het biedt een uniek inzicht in de werk- en denkwijze van de meester.
Het verdwenen manuscript
Rubens is naast een groot kunstenaar ook een interessant theoreticus. Vermoedelijk tussen 1600 en 1615 schrijft hij zijn kunsttheoretische opvattingen neer in een notitieboek. Dit manuscript bevat schetsen, tekeningen, notities en tekstfragmenten in verschillende talen. Het onthult zijn visie over optica, symmetrie, proporties, anatomie en architectuur. Het bevat ook een studie van het menselijke bewustzijn. Na enige omzwervingen komt het document in bezit van André-Charles Boulle, de Franse hofmeubelmaker van Louis XIV. In 1720 verwoest een brand in zijn atelier het manuscript.
Het Rubenshuis toont vier selectieve kopieën van het originele theoretisch notitieboek. Het eerste, het ‘Chatsworth manuscript’, is uitgevoerd door een briljante kopiist, vermoedelijk Anthony van Dyck. Het tweede, het ‘Bordes manuscript’, is de basis voor twee latere kopieën: het ‘Johnson’ en het ‘de Ganay manuscript’.
Zoektocht naar een verloren document
De inhoud van de vier selectieve kopieën maakt u deelgenoot van Rubens’ verrassende ideeën. Elk manuscript heeft zijn eigen karakter, maar via de gelijkenissen kan men zich een beeld vormen van het originele notitieboek van Rubens.
Rubens’ theoretische notaboek wordt opgenomen in een volgend deel van het Corpus Rubenianum, de meerdelige catalogus over het oeuvre van Rubens. Auteurs zijn Prof. Arnout Balis (professor emeritus VUB) in samenwerking met Dr. David Jaffe (Rubenskenner en voormalig conservator van de National Gallery in Londen).