Overslaan en naar de inhoud gaan
Vismarkt

De verborgen symboliek in de Dame op de vismarkt in Antwerpen

Goed gekeurd, een dubbelzinnig markttafereel

Op het eerste zicht lijkt zich een doodgewoon tafereel af te spelen op de vismarkt in Antwerpen. Maar er is meer aan de hand.

Je ziet een rijkelijk geklede dame die inkopen doet aan een viskraam. Zoals vaker in een 17de-eeuws markttafereel bevat het schilderij ook een moraliserende boodschap. Het werk barst van de symboliek en dubbelzinnigheden.

 

Symboliek

De dame vraagt de verkoopster om de kieuwen van een vis te tonen. Hieraan kan ze zien of de vis vers is. Precies die versheid is het thema van dit werk.

 

Naast de vrouw staat een hond, symbool voor huwelijkstrouw.

Een mand met rijp fruit lijkt een vreemd element op een vismarkt. Het rijpe fruit staat echter symbool voor de jonge vrouw die de huwbare leeftijd heeft bereikt.

 

Dubbelzinnigheden

De zalmmoot verwijst naar het vrouwelijke geslacht. Bepaalde vissoorten zijn fallussymbolen. Een aal glibbert richting enkele open mosselschelpen.

 

Betekenis van de vismarkt

De dame draagt een huik. Dat is een opvallend ensemble, bestaand uit een zwart hoedje bekroond met een handvat met een kwispel van zijdedraad. Daaraan is een kostbare geplisseerde sluier van zwarte zijde bevestigd.

Dit verhullende kledingstuk symboliseert de eerbaarheid van Antwerpse jongedames. Het moet haar beschermen voor de blikken van aanbidders zoals de man met bevederde hoed helemaal links. De knechten achter de dame lijken hem op afstand te houden.

 

Restauratie

Het schilderij van Adriaen van Utrecht (1599-1652) en Marten Pepijn (1575-1642/43) was dringend aan restauratie toe. De verflaag ging bedekt onder een vergeelde vernis en aan de naden waren verfopstuwingen zichtbaar. Schilderijenrestaurator Marc Leenaerts gaf het werk een behandeling.

Schrijf je in op de nieuwsbrief