Symboliek
De dame vraagt de verkoopster om de kieuwen van een vis te tonen. Hieraan kan ze zien of de vis vers is. Precies die versheid is het thema van dit werk.
Naast de vrouw staat een hond, symbool voor huwelijkstrouw.
Een mand met rijp fruit lijkt een vreemd element op een vismarkt. Het rijpe fruit staat echter symbool voor de jonge burgervrouw die de huwbare leeftijd heeft bereikt.
Dubbelzinnigheden
De zalmmoot verwijst naar het vrouwelijke geslacht. Bepaalde vissoorten zijn fallussymbolen. Een aal glibbert richting enkele open mosselschelpen.
Betekenis van de vismarkt
De dame draagt een huik. Dat is een opvallend ensemble, bestaand uit een zwart hoedje bekroond met een handvat met een kwispel van zijdedraad. Daaraan is een kostbare geplisseerde sluier van zwarte zijde bevestigd.
Dit verhullende kledingstuk symboliseert de eerbaarheid van Antwerpse jongedames. Het moet haar beschermen voor de blikken van aanbidders zoals de man met bevederde hoed helemaal links. De knechten achter de dame lijken hem op afstand te houden.
De onderliggende betekenis van dit schilderij toont dus een huwbare dame die de versheid van de vis keurt terwijl zij op haar beurt gekeurd wordt door een mogelijke aanbidder.
Specificaties
- Adriaen van Utrecht (1599-1652) en Marten Pepijn (1575-1642/43)
- Dame op de vismarkt in Antwerpen
- Olieverf op doek