Direkt zum Inhalt
foto Ans Brys

Hemelbed

Tot in de 17de eeuw staat het bed in de belangrijkste of enigste kamer van het huis, zo dicht mogelijk bij de haard. Dit hemelbed is één van de publiekslievelingen van het Rubenshuis.

Een luxueus vrijstaand bed

De meeste huizen hadden in die tijd maar één kamer. Vrijstaande bedden kwamen heel weinig voor. Veel slaapplaatsen bevonden zich in zogeheten ‘bedsteden’ die in de wand waren opgenomen. Een vrijstaand bed in een apart slaapvertrek was voorbehouden voor de rijkste families. Tot ver in de 17de eeuw was het niet ongebruikelijk dat het bed in het voornaamste woonvertrek stond opgesteld, zo dicht mogelijk bij de warmte van de haard. Het concept van privacy was nog niet erg ontwikkeld in die tijd. Het bed is opvallend kort, omdat men vroeger halfzittend sliep: dit werd gezonder voor de spijsvertering en voor de bloedsomloop geacht.

foto Ans Brys

Foto Ans Brys

Bescherming tegen koude

Bedgordijnen die aan de hemel van het bed of voor de opening van de bedstede hingen, beschermden de bewoners ’s nachts tegen de kou. Doordat het bed met gordijnen was behangen speelde het een prominente rol in het interieur. De gordijnen brachten een kleuraccent in het vertrek. De kleur wordt samen met andere stoffen gekozen.

Het bed van Rubens?

Vele onderdelen van dit eikenhouten 17de-eeuwse hemelbed zijn in de loop van de tijd vervangen, maar de vorm is vermoedelijk volledig authentiek. Rubens woonde ongetwijfeld in een riant decor. Hij decoreerde zijn woning met voorwerpen die passen bij de architectuur van zijn huis en die zijn stand en goede smaak weerspiegelen. Welke gebruiksvoorwerpen dat precies waren, weten we niet zeker. Daarvoor ontbreekt de boedelinventaris, die na de dood van Rubens is opgesteld. Toch toont het Rubenshuis vandaag een aantal voorwerpen die zeker in zijn huis stonden, zoals bustes, beeldjes, een tazza en een zilveren kan en schaal. Door archiefonderzoek weten we dat ze vroeger deel uitmaakten van de grote kunstverzameling van Rubens. De andere meubelen en voorwerpen uit het museum zijn authentieke voorwerpen uit Rubens’ tijd. Hij zou de meeste ongetwijfeld herkennen en ook graag in zijn eigen huisraad hebben gehad.

Foto Ans Brys

Warme plankenvloer

Voor de reconstructie van het interieur moest men zich baseren op boedelbeschrijvingen van andere voorname huizen. Daarnaast waren ook zeventiende-eeuwse genrestukken een mogelijke inspiratiebron. Op dergelijke geschilderde voorstellingen zijn mensen tijdens hun dagelijkse bezigheden afgebeeld, heel direct en intiem geobserveerd, omringd door hun meubelen en gebruiksvoorwerpen. Maar die schilderijen geven slechts een indruk van hoe het is geweest, geen waarheidsgetrouw beeld. Zo waren marmeren vloeren en koperen kroonkandelaars in werkelijkheid vrij zeldzaam. Een dergelijke vloer was weliswaar een begerenswaardig statussymbool, maar in woonvertrekken, waar het comfort van de bewoners primeerde, werd de voorkeur gegeven aan een plankenvloer boven een koude stenen vloer.

 

Specificaties

  • Hemelbed 17de eeuw